حواله شرکتی چیست و چه تفاوتی با حواله شخصی دارد؟

حواله دلار – نقد کردن حواله شرکتی : حواله ارزی یکی از رایج‌ترین روش‌های انتقال ارز برای ایرانیان مقیم خارج از کشور است که از طریق آن می‌توان پول را به ایران یا سایر کشورها فرستاد. این انتقال می‌تواند به صورت حواله شخصی یا حواله شرکتی انجام شود. اما حواله شرکتی دقیقاً چیست و چه تفاوت‌هایی با حواله شخصی دارد؟ در این مقاله جامع، با زبان ساده به تعریف هر دو نوع حواله می‌پردازیم و تفاوت‌های کلیدی حواله شرکتی و شخصی را از نظر کاربرد، مدارک لازم، کارمزد، سرعت، امنیت، محدودیت‌ها و مجوزها بررسی می‌کنیم.

همچنین مزایا و معایب هر روش، شرایط مناسب برای استفاده از هر کدام، نکات قانونی و مالیاتی مرتبط و سوالات پرتکرار کاربران در این زمینه را پوشش خواهیم داد. هدف ما ارائه‌ی راهنمایی کامل و به‌روز برای ایرانیان خارج از کشور است تا بتوانند با اطلاعات کافی و اطمینان خاطر، بهترین روش حواله ارزی را متناسب با نیاز خود انتخاب کنند.

حواله شرکتی چیست؟ (تعریف برای کاربران ایرانی خارج کشور)

حواله شرکتی به نوعی از حواله ارزی گفته می‌شود که معمولاً یکی از طرفین آن (فرستنده یا گیرنده پول) یک شرکت یا نهاد تجاری ثبت‌شده است. این نوع حواله بیشتر برای معاملات تجاری و پرداخت‌های بین شرکت‌ها به کار می‌رود. به عبارت دیگر، زمانی که قصد دارید بابت خرید کالا یا خدمات از یک شرکت خارجی پول بفرستید، حقوق و دستمزد کارکنان برون‌مرزی را پرداخت کنید، سرمایه‌گذاری بین‌المللی انجام دهید یا سود حاصل از کسب‌وکار را بین کشورها جابه‌جا کنید، از حواله شرکتی استفاده می‌کنید. در این حالت انتقال وجه تحت نام یک شرکت (شخص حقوقی) انجام می‌شود و حساب بانکی گیرنده نیز معمولاً یک حساب بانکی شرکتی (حساب به نام شرکت) است.

برای مثال، فرض کنید یک تاجر ایرانی مقیم امارات می‌خواهد هزینه خرید محصولاتی را به تامین‌کننده‌ای در اروپا بپردازد. این تاجر می‌تواند از طریق شرکت ثبت‌شده‌ی خود در امارات، مبلغ مورد نظر را به حساب شرکتی فروشنده در اروپا حواله کند. این حواله یک حواله شرکتی محسوب می‌شود چون هر دو طرف معامله ماهیت شرکتی دارند یا حداقل فرستنده از طرف شرکت عمل می‌کند. حواله‌های شرکتی معمولاً از طریق شبکه بانکی جهانی (مانند سوئیفت) یا صرافی‌های دارای مجوز انجام می‌شوند و تمامی جزئیات پرداخت در اسناد رسمی شرکت (فاکتورها، قراردادها و غیره) ثبت می‌گردد.

از آنجا که حواله شرکتی برای پرداخت‌های کلان و تجارت بین‌المللی استفاده می‌شود، معمولاً امنیت و رسمیت بالاتری نسبت به حواله‌های شخصی دارد. بانک‌ها و موسسات مالی روی این حواله‌ها نظارت دقیقی دارند تا منشاء وجه و مقصد آن مشخص باشد. به عنوان نمونه، در حواله‌های دلاری یا یورو شرکتی ممکن است لازم باشد Purpose of Payment (دلیل پرداخت) را مشخص کنید و اسناد تجاری مربوطه را ارائه دهید. هرچند به خاطر تحریم‌ها، انتقال رسمی ارز از ایران به خارج یا بالعکس برای شرکت‌های ایرانی مشکلاتی دارد (مثلاً سیستم سوئیفت برای ایران محدود شده)، ولی استفاده از حواله شرکتی از طریق کشورها و بانک‌های واسط راهکاری رایج برای بازرگانان ایرانی شده است.

خلاصه تعریف: حواله شرکتی یعنی انتقال مبلغ مشخصی ارز از طرف یک شرکت یا کسب‌وکار به حساب یک شخص حقوقی یا حقیقی دیگر در کشور مقصد، برای اهداف تجاری یا رسمی. این نوع حواله با نام شرکت انجام می‌شود و اغلب نیازمند ارائه مدارک و رعایت قوانین مالی و ارزی است تا اطمینان حاصل شود که انتقال پول قانونی، شفاف و قابل پیگیری است.

حواله شخصی چیست؟ (تعریف با مثال‌های کاربردی)

حواله شخصی به حواله‌ای گفته می‌شود که بین افراد حقیقی (اشخاص عادی) انجام می‌شود و معمولاً جنبه تجاری رسمی ندارد. این نوع حواله مناسب زمانی است که بخواهید پولی را به خانواده، دوستان یا آشنایان خود در کشور دیگری بفرستید یا از آنها دریافت کنید. اهداف حواله شخصی غالباً تأمین نیازهای مالی شخصی است؛ برای مثال حمایت مالی از خانواده، پرداخت هزینه‌های تحصیل در خارج، پرداخت صورت‌حساب‌های درمانی، ارسال هدیه نقدی به اقوام، یا تأمین مخارج زندگی دانشجویی در یک کشور دیگر. در این حالت، انتقال وجه به نام یک فرد انجام می‌شود و حساب گیرنده نیز حساب شخصی فرد مورد نظر است.

برای درک بهتر، تصور کنید یک فرد ایرانی مقیم کانادا می‌خواهد ماهانه مبلغی را برای خانواده خود در ایران بفرستد. او به جای درگیر شدن با مسائل پیچیده بانکی شرکتی، از یک صرافی یا سامانه انتقال پول استفاده می‌کند و مبلغ را به صورت حواله شخصی به دست خانواده‌اش می‌رساند. این انتقال نه برای معامله تجاری، بلکه صرفاً جهت کمک هزینه خانواده است. نمونه دیگر، دانشجویی ایرانی در اروپا است که والدینش هزینه‌های زندگی یا دانشگاه او را از ایران تأمین می‌کنند؛ این نیز حواله شخصی محسوب می‌شود زیرا کاربرد آن شخصی و غیرتجاری است.

حواله‌های شخصی معمولاً سریع‌تر و ساده‌تر از حواله‌های شرکتی انجام می‌شوند و در بسیاری از موارد کارمزد کمتری هم دارند. برای مثال، خدماتی مثل وسترن یونیون (Western Union) یا مانی‌گرام برای ارسال مبالغ نه چندان زیاد به صورت شخص-به-شخص طراحی شده‌اند و انتقال از این طریق در عرض چند دقیقه تا چند ساعت انجام می‌شود. البته باید توجه داشت که به دلیل تحریم‌ها، سرویس‌هایی مانند وسترن یونیون در ایران شعبه ندارند؛ با این حال ایرانیان خارج کشور گاهی از این سرویس‌ها برای ارسال پول به اقوام خود در کشورهای همسایه یا از طریق واسطه‌ها استفاده می‌کنند.

حواله شخصی ماهیتی غیررسمی‌تر و کم‌سندتر دارد. معمولا برای این نوع انتقال، نیاز به ارائه مدارک تجاری یا قرارداد نیست؛ اما در عوض سقف مبالغ قابل انتقال ممکن است محدود باشد و اگر دفعات یا مبالغ ارسالی خیلی بالا برود، ممکن است مورد پرسش بانک‌ها یا نهادهای نظارتی قرار گیرد (از نظر مبارزه با پولشویی). با این وجود، در حالت عادی برای مبالغ متعارف، حواله شخصی راهی مطمئن و سریع برای جابه‌جایی پول بین افراد است. بسیاری از ایرانیان خارج کشور برای ارسال پول به ایران جهت کمک به خانواده یا انجام امور شخصی از همین روش استفاده می‌کنند.

خلاصه تعریف: حواله شخصی یعنی انتقال ارز به صورت فرد به فرد، برای مقاصد شخصی و غیرتجاری. این حواله معمولاً ساده‌تر، فوری‌تر و کم‌هزینه‌تر انجام می‌شود و برای پوشش نیازهای مالی شخصی مانند مخارج خانواده، تحصیل، درمان یا هدیه کاربرد دارد. البته استفاده صحیح از آن (در سقف‌های مجاز و با شفافیت منظور انتقال) توصیه می‌شود تا از مشکلات احتمالی جلوگیری گردد.

تفاوت‌های کلیدی حواله شرکتی و حواله شخصی

حالا که با مفهوم هر دو نوع حواله آشنا شدیم، نوبت به بررسی تفاوت‌های آن‌ها می‌رسد. حواله شرکتی و حواله شخصی از جنبه‌های متعددی با یکدیگر تفاوت دارند که دانستن آن‌ها به شما کمک می‌کند در شرایط مختلف انتخاب درستی داشته باشید. در ادامه، تفاوت‌های اصلی این دو نوع حواله را در زمینه‌های کاربرد و هدف، مدارک مورد نیاز، کارمزد، سرعت انتقال، امنیت و ریسک، محدودیت‌ها و مقررات بررسی می‌کنیم:

۱. هدف و موارد استفاده (کاربرد حواله)

حواله شرکتی: هدف اصلی آن انجام پرداخت‌های تجاری و رسمی است. این حواله زمانی استفاده می‌شود که معامله‌ای تجاری بین دو طرف (مثلاً خریدار و فروشنده‌ی بین‌المللی) صورت گرفته یا پرداخت هزینه‌های مرتبط با کسب‌وکار در میان باشد. برای مثال واردکنندگان کالا، صادرکنندگان، شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات بین‌المللی، پرداخت حقوق کارمندان شعب خارجی، انتقال سرمایه شرکت به شعبه دیگر در کشور دیگر، یا بازگرداندن سود حاصل از سرمایه‌گذاری خارج از کشور، همگی از طریق حواله شرکتی انجام می‌شوند. پس حواله شرکتی مستقیماً در خدمت تجارت و اقتصاد بین‌المللی است و کاربرد شخصی ندارد. به بیان دیگر، اگر پول برای شرکت یا تجارت خرج یا دریافت می‌شود، حواله باید شرکتی باشد تا از نظر قانونی و مالی شفاف باشد.

حواله شخصی: مورد استفاده آن پرداخت‌ها و انتقالات غیرتجاری و شخصی است. این حواله زمانی به کار می‌آید که فردی بخواهد از دارایی شخصی خود به فرد دیگری پول بدهد یا پولی دریافت کند بدون اینکه پشتوانه معامله بازرگانی باشد. حمایت خانوادگی، پرداخت شهریه و هزینه‌های اقامت یا درمان، ارسال کادو یا میراث مالی، خرج سفر و امثال آن در این دسته قرار می‌گیرند. به طور خلاصه، حواله شخصی مخصوص مواردی است که هدف انتقال وجه رفع نیازهای مالی شخصی باشد نه داد و ستد رسمی.

گفتنی است استفاده از حواله شخصی برای مقاصد تجاری (مثلاً واردات کالا به اسم شخصی به‌جای شرکت برای دور زدن گمرک یا مالیات) از نظر قانونی می‌تواند تخلف محسوب شود و ریسک بالایی دارد. بنابراین هر کدام را باید در جای خودش به کار برد.

۲. مدارک و مستندات مورد نیاز

مدارک حواله شرکتی: از آنجا که حواله‌های شرکتی ذیل فعالیت‌های رسمی شرکت‌ها انجام می‌شوند، مدارک بیشتری برای احراز هویت و مشروعیت انتقال لازم است. معمولاً شرکت فرستنده یا گیرنده باید اسناد ثبت شرکت و مجوزهای فعالیت خود را ارائه دهد. بر اساس ضوابط رایج، برای حواله شرکتی نیاز به مدارکی مانند: کپی روزنامه رسمی ثبت شرکت، کپی کارت بازرگانی شرکت (برای واردات/صادرات)، کپی کارت اقتصادی یا شناسنامه ملی شرکت، نامه رسمی درخواست حواله روی سربرگ شرکت با امضای مدیرعامل، معرفی‌نامه نماینده شرکت (اگر شخص دیگری امور حواله را انجام می‌دهد) به همراه کپی کارت ملی مدیرعامل و نماینده، و نیز پروفورما اینویس یا فاکتور مربوط به معامله خواهد بود.

علاوه بر این‌ها، اطلاعات کامل تماس شرکت (آدرس، تلفن، ایمیل) نیز معمولاً نیاز است. همه این مدارک برای این است که بانک یا صرافی اطمینان یابد انتقال وجه برای یک معامله واقعی و قانونی است و شرکت صلاحیت انجام آن را دارد.

به عنوان نمونه، اگر یک شرکت ایرانی بخواهد از چین مواد اولیه وارد کند و وجه را حواله کند، باید اسناد سفارش و کارت بازرگانی خود را به بانک ارائه کند. در بسیاری از کشورها نیز انتقال مبالغ درشت توسط شرکت‌ها بدون ارائه مدارک تجاری ممکن نیست. این سخت‌گیری‌ها به دلیل جلوگیری از پولشویی و تأمین مالی غیرقانونی صورت می‌گیرد.

مدارک حواله شخصی: در مقابل، برای حواله‌های شخصی معمولاً مدارک ساده‌تری نیاز است. اصل مطلب احراز هویت فرستنده و گیرنده است. برای فرستادن حواله شخصی (از طریق بانک یا صرافی رسمی)، فرد باید کارت شناسایی ارائه دهد و فرم درخواست حواله را پر کند. طبق روال رایج، مدارک لازم برای افراد حقیقی شامل: کپی کارت ملی یا گذرنامه، فرم یا نامه درخواست حواله (شامل مشخصات کامل فرستنده و گیرنده، مبلغ و کشور مقصد) با امضای شخص، شماره تماس و آدرس کامل فرستنده و گیرنده است.

در واقع بانک می‌خواهد بداند چه کسی پول می‌فرستد و به چه کسی قرار است پرداخت شود. در مواردی ممکن است مدرک دال بر منشاء پول نیز خواسته شود (مثلاً فیش حقوقی یا مدارک شغلی فرستنده) مخصوصاً اگر مبلغ بالا باشد، اما برای حواله‌های شخصی مبالغ پایین چنین چیزهایی معمولاً نیاز نیست.

بنابراین، حواله شرکتی نیازمند مدارک ثبتی و تجاری بیشتری است در حالی که حواله شخصی به احراز هویت شخصی و اطلاعات تماس بسنده می‌کند. البته نباید فراموش کرد که چه در حواله شرکتی و چه شخصی، اگر مبلغ خیلی زیاد باشد یا مورد مشکوکی دیده شود، ممکن است نهاد واسط (بانک/صرافی) مدارک تکمیلی بخواهد. برای مثال، اگر یک فرد عادی بخواهد ناگهان یک میلیون دلار حواله کند، حتماً مورد سوال قرار می‌گیرد و شاید نیاز به اثبات منبع پول یا دلیل ارسال باشد. ولی در حالت معمول، حواله شخصی تشریفات اداری بسیار کمتری نسبت به حواله شرکتی دارد.

۳. کارمزد و هزینه‌های حواله

کارمزد حواله شرکتی: هزینه انجام حواله‌های ارزی می‌تواند بسته به مسیر انتقال، مبلغ و نوع ارز متغیر باشد. اما به طور کلی تجربه نشان می‌دهد کارمزد حواله‌های شرکتی (بانکی) درصدی کمتر از حواله‌های شخصی است. برای مثال، طبق اعلام یکی از صرافی‌های بین‌المللی، کارمزد انتقال وجه از طریق سوئیفت برای حواله شرکتی حدود ۲٪ تا ۳٪ مبلغ ارسالی است. این درصد در مقایسه با حواله شخصی پایین‌تر است (زیرا معمولاً مبالغ بالاتری در حواله شرکتی منتقل می‌شود و درصد کارمزد کاهش می‌یابد).

البته علاوه بر کارمزد درصدی، بانک‌های کارگزار ممکن است یک مبلغ ثابت (مثلاً ۲۰ تا ۶۰ دلار) نیز برای هر تراکنش سوئیفت مطالبه کنند. در نتیجه برای حواله‌های شرکتی بزرگ، کارمزد درصدی کمتر اما مبلغ کل کارمزد ممکن است قابل توجه شود.

نکته دیگر اینکه برخی صرافی‌ها نرخ تبدیل ارز متفاوتی برای حواله شرکتی ارائه می‌دهند که می‌تواند بر هزینه موثر باشد. مثلاً ممکن است نرخ دلار حواله شرکتی کمی متفاوت از نرخ دلار اسکناس یا حواله شخصی باشد. دلیل این تفاوت می‌تواند زمان تسویه و هزینه‌های جانبی باشد. به عنوان نمونه اگر تسویه حواله چند روز طول بکشد یا مراحل اداری داشته باشد، نرخ محاسبه ممکن است مقدار جزئی بالاتر لحاظ شود.

کارمزد حواله شخصی: در حواله‌های شخصی، هرچند مبالغ اغلب کمتر است، اما درصد کارمزد معمولاً بالاتر از حواله‌های شرکتی است. طبق همان منبع صرافی، کارمزد سوئیفت برای حواله شخصی حدود ۳٪ تا ۵٪ مبلغ ارسالی به علاوه یک هزینه ثابت بانکی است. یعنی مثلا اگر ۱۰۰۰ دلار به صورت شخصی بفرستید، شاید ۳۰ تا ۵۰ دلار کارمزد درصدی بعلاوه مثلاً ۲۰ دلار هزینه ثابت کسر شود. علت بالاتر بودن درصد کارمزد در حواله شخصی این است که تامین و جابه‌جایی مبالغ خردتر با هزینه نسبی بیشتری همراه است و سرویس‌های انتقال فوری (مثل وسترن یونیون) نیز تعرفه بالاتری دارند.

برای روشن شدن موضوع، برخی هزینه‌های ثابت را مقایسه کنیم: در یک تعرفه نمونه، ارسال حواله دلاری به حساب‌های شخصی یا شرکتی برای مبلغ ۱۰۰۰ تا ۵۰۰۰ دلار حدود ۲۰ دلار هزینه ثابت داشته، ۵۰۰۰ تا ۸۰۰۰ دلار حدود ۳۵ دلار، و بالاتر از ۸۰۰۰ دلار حدود ۵۰ دلار هزینه ثابت داشته است. افزون بر این، اگر مقصد نهایی گرفتن پول نقد در ایران باشد (نقد کردن حواله)، ممکن است حدود ۵٪ کارمزد جداگانه اخذ شود. اما همین حواله اگر شخصی باشد، درصد بالاتری کارمزد گرفته می‌شود. مثلا سرویس‌های شخصی ممکن است به جای هزینه ثابت، درصدی مثلاً ۵٪ تا ۱۰٪ برای مبالغ کوچک بگیرند.

همچنین روش انتقال بر هزینه تاثیر دارد: حواله‌های بانکی (TT یا سوئیفت) معمولاً کارمزد کمتری نسبت به حواله‌های سریع شخصی مثل وسترن یونیون دارند. وسترن یونیون که صرفاً برای شخص به شخص است، کارمزدش بسته به کشور و مبلغ متفاوت است و می‌تواند قابل توجه باشد (گاهی ۵-۷٪). در مقابل سوئیفت برای مبالغ بالا به صرفه‌تر است اما فقط به حساب بانکی ارسال می‌شود.

جمع‌بندی هزینه: حواله شرکتی در درصد کارمزد به صرفه‌تر است (مخصوصاً برای مبالغ بالا) اما ممکن است هزینه‌های ثابت یا تبدیل ارز مخصوص خود را داشته باشد. حواله شخصی برای مبالغ کم مناسب است اما درصد کارمزد آن بیشتر بوده و در مبالغ بالا اصلاً به‌صرفه نیست. بنابراین اگر قصد انتقال مبلغ چشمگیری دارید و شرایطش را دارید، حواله شرکتی از نظر هزینه سرجمع می‌تواند مناسب‌تر باشد؛ بالعکس برای چند صد دلار کمک خانوادگی، حواله شخصی گزینه معقول‌تری است.

۴. سرعت انتقال وجه (زمان انجام حواله)

سرعت در حواله شرکتی: حواله‌های شرکتی عموماً از طریق شبکه‌های بین‌بانکی (مانند سوئیفت) انجام می‌شوند. فرآیند سوئیفت بدین صورت است که پس از ثبت دستور حواله در بانک مبدأ، معمولاً ۱ روز کاری برای پردازش اولیه زمان می‌برد و سپس ۲ تا ۳ روز کاری طول می‌کشد تا وجه به حساب مقصد واریز شود. در کل انتظار می‌رود حواله شرکتی طی حدود ۳ تا ۵ روز کاری به مقصد برسد. البته این زمان تخمینی است و گاهی تأخیرهای بانکی یا تعطیلات میان کشورها ممکن است این زمان را طولانی‌تر کند (در موارد نادر تا ۷ روز کاری نیز گزارش شده است).

ضمناً اگر انتقال نیاز به طی مراحل تایید اضافی (مثلاً بررسی مدارک توسط بانک‌های واسط) داشته باشد، سرعت کاهش می‌یابد. به طور کلی چون حواله شرکتی نیازمند تطابق با مقررات بانکی است، سرعت آن قدری کمتر اما قابل پیش‌بینی است. بسیاری از شرکت‌ها برای پرداخت‌های بین‌المللی خود این چند روز را در نظر می‌گیرند و با برنامه‌ریزی پیش می‌روند.

سرعت در حواله شخصی: حواله‌های شخصی بسته به روش انتقال می‌توانند بسیار سریع‌تر باشند. اگر از سرویس‌های انتقال فوری مانند Western Union یا MoneyGram یا سیستم‌های آنی دیگر استفاده شود، پول ظرف چند دقیقه تا چند ساعت قابل دریافت است. در حواله وسترن یونیون پس از اینکه فرستنده پول را تحویل می‌دهد و رسید شامل کد MTCN دریافت می‌کند، گیرنده در کشور مقصد می‌تواند با آن کد بلافاصله به یکی از نمایندگی‌های WU مراجعه کرده و پول را نقد بگیرد. این روش عملاً سریع‌ترین راه ارسال شخصی پول است (البته WU سقف محدودی برای هر انتقال دارد و برای ایران مستقیماً قابل استفاده نیست).

اگر حواله شخصی هم از طریق سوئیفت بانکی انجام شود (مثلاً فردی از حساب شخصی خود به حساب شخصی دیگری پول بفرستد)، زمان‌بندی مشابه حواله شرکتی خواهد داشت (۳-۵ روز). اما مزیت حواله شخصی این است که گزینه‌های دیگری مثل سرویس‌های آنلاین و شبکه‌های پرداخت بین‌المللی در دسترس است. برای نمونه، برخی ایرانیان خارج کشور برای ارسال مبالغ کم به ایران، از واسطه‌ها یا صرافی‌هایی استفاده می‌کنند که در کشور مبدأ ریال دریافت کرده و در ایران معادل ریالی را نقداً یا به حساب بانکی تحویل می‌دهند – این مکانیزم سنتی حواله‌جات (مشابه حواله هندی یا حواله افغانی) است و می‌تواند در عرض چند ساعت انجام شود.

از دید سرعت می‌توان گفت: حواله شخصی بالقوه سریع‌تر است، چون امکان استفاده از روش‌های انتقال آنی را دارد. حواله شرکتی معمولاً به سرعت استاندارد بانک‌ها (چند روز) محدود است. البته تفاوت سرعت در شرایطی که عجله دارید تعیین‌کننده می‌شود؛ مثلاً اگر باید پولی فوراً به دست کسی برسد، حواله شخصی فوری چاره کار است. اما برای پرداخت‌های تجاری که معمولاً زمان چند روزه قابل قبول است، حواله شرکتی نیز مشکل‌ساز نیست.

۵. امنیت و ریسک‌ها (اطمینان و احتمال بروز مشکل)

امنیت حواله شرکتی: حواله‌های شرکتی به علت رسمی بودن و عبور از مجاری بانکی معتبر، از نظر امنیت انتقال سطح بالایی دارند. تمامی مراحل در سیستم‌های بانکی ثبت می‌شود و قابلیت پیگیری دارد. همچنین چون گیرنده معمولاً یک شرکت ثبت‌شده است، اطمینان از مشروعیت منشاء و مقصد پول در این حواله‌ها بیشتر است. در حواله‌های شرکتی، بانک‌ها سخت‌گیری بیشتری روی کنترل تراکنش انجام می‌دهند (چک کردن فاکتورها، بررسی طرفین معامله در لیست‌های تحریمی و …). اگر تمامی قوانین رعایت شود، ریسک چندانی متوجه فرستنده و گیرنده نیست و احتمال بلوکه شدن یا فریز شدن پول بسیار کم است.

به طور کلی درجه اعتماد بانک به حواله‌های شرکتی بالاتر از حواله‌های شخصی است، چرا که تصور می‌کند شرکت‌ها حسابرسی‌شده‌تر هستند و انگیزه پولشویی کمتری دارند.

البته امنیت بالا به شرطی است که تحریم‌ها یا مشکلات سیاسی مانع نشود. برای مثال، در سال‌های اخیر برخی حواله‌های دلاری شرکت‌های ایرانی حتی از طریق کشور ثالث، در بانک‌های میانی به علت تحریم آمریکا متوقف شده یا بازگشت داده شده است. هرچند حواله شرکتی مثلاً به یوان چین یا درهم امارات از این نظر امن‌تر بوده و خارج از حوزه تحریم دلاری انجام می‌شود. پس انتخاب مسیر حواله شرکتی هم مهم است. در حالت عادی اگر طرفین معامله و بانک‌هایشان معتبر باشند، حواله شرکتی یک روش بسیار امن و با ریسک اندک بلوکه شدن خواهد بود.

امنیت حواله شخصی: حواله‌های شخصی به دلیل ماهیت غیرتجاری، در موارد زیادی بدون مشکل انجام می‌شوند اما چند ریسک بالقوه در آن‌ها بیشتر است:

• احتمال فریز شدن حساب یا پول: چنانچه مبالغ نسبتاً بالا به صورت مکرر از طریق حساب‌های شخصی جابه‌جا شود، ممکن است توسط سیستم‌های نظارتی بانک به عنوان فعالیت مشکوک علامت‌گذاری شود. در این صورت گاهی بانک مبداً یا مقصد حساب را موقتاً مسدود می‌کند تا توضیح دریافت کند. تجربه نشان داده احتمال فریز شدن پول یا حساب در حواله‌های شخصی بالاتر از حواله شرکتی است، به ویژه اگر طرفین در کشورهای مختلف با قوانین سخت‌گیرانه باشند. برای مثال، انتقال چند ده هزار دلار از حساب شخصی در اروپا به یک شخص در ترکیه ممکن است پرسش‌برانگیز شود و تا ارائه مدارک (مانند رابطه خانوادگی یا علت انتقال) متوقف گردد.
• عدم امکان پیگیری حقوقی: اگر از روش‌های غیررسمی‌تر استفاده کنید (مثلاً سپردن پول به یک فرد یا صرافی غیرمجاز برای تحویل به خانواده)، در صورت بروز مشکل تقریباً دستتان به جایی بند نیست. حتی سرویس‌های رسمی مانند وسترن یونیون نیز اگرچه ایمن هستند، اما چون حواله شخص-به-شخص است، در صورت اشتباه وارد کردن اطلاعات گیرنده یا سوءاستفاده شخص ثالث، پیگیری پول سخت خواهد بود. در مقابل در حواله شرکتی با داشتن اسناد تجاری، امکان شکایت و پیگیری حقوقی وجود دارد.
• اعتماد پایین‌تر گیرنده‌های تجاری: گاهی دریافت‌کنندگان در آن سوی کار را سخت می‌کنند. مثلاً یک دانشگاه ممکن است نپذیرد شهریه را از حساب شخص ثالثی دریافت کند و اصرار کند حواله از طرف خود دانشجو یا یک موسسه معتبر بیاید. یا یک فروشنده خارجی تمایلی نداشته باشد پول را به حساب شخصی افراد دریافت کند (زیرا خلاف مقررات مالیاتی‌شان است). بنابراین حواله شخصی از منظر اعتماد تجاری در سطح پایین‌تری قرار دارد و ۹۰٪ تجار ترجیح می‌دهند پول به حساب شرکتی‌شان بیاید تا شخصی. البته این مورد بیشتر مشکل گیرنده است تا فرستنده، ولی بر موفقیت معامله تاثیر می‌گذارد.

با این اوصاف، حواله شخصی در معاملات غیررسمی و خانوادگی امن و کافی است ولی در معاملات تجاری ریسک‌هایی همچون پیگیری دشوار یا حتی کلاه‌برداری (اگر طرف مقابل قابل اعتماد نباشد) دارد. ضمناً به دلیل اینکه حواله شخصی کم‌تر تحت نظارت دقیق است، مجرمان سایبری ممکن است از این خلا استفاده کنند؛ پس حتماً از کانال‌های مطمئن (صرافی‌های دارای مجوز، سرویس‌های شناخته‌شده) برای حواله شخصی هم استفاده کنید و فریب نرخ پایین صرافی‌های غیررسمی را نخورید.

۶. محدودیت‌ها و سقف‌ها

محدودیت‌های حواله شرکتی: حواله‌های شرکتی علی‌الاصول برای مبالغ بسیار بزرگ نیز قابل انجام است، اما محدودیت‌ها از جنس دیگری مطرح می‌شوند: محدودیت‌های قانونی و ارزی. مثلاً در ایران، شرکت‌ها برای انتقال ارز نیاز به مجوز بانک مرکزی و ثبت سفارش دارند و سقف ارز قابل تخصیص به آنها بر اساس سیاست‌های ارزی تعیین می‌شود. یا در چین، شرکت‌ها برای دریافت حواله خارجی باید مدارک معامله را به بانک ارائه دهند و مقررات سخت ضدپولشویی را رعایت کنند. همچنین حواله شرکتی در برخی کشورها مشمول سهمیه‌های سالانه یا دوره‌ای است؛ برای مثال یک شرکت ممکن است حداکثر تا مبلغ مشخصی در سال بتواند بدون منابع ارزی صادراتی، ارز حواله کند. تمامی این‌ها در چهارچوب قوانین مدیریت ارز هر کشور است.

با این وجود، اگر شرکت تمامی شرایط را تامین کند (مثلاً ارز حاصل از صادرات داشته باشد، یا از بازار آزاد تامین کند)، از نظر فنی محدودیت مبلغی خاصی برای حواله شرکتی وجود ندارد. بسیاری از معاملات میلیون دلاری از این طریق جابه‌جا می‌شود. محدودیت دیگر بحث تحریم است که اجازه نمی‌دهد پولی به/از برخی کشورها منتقل شود. به طور مشخص، حواله دلاری از ایران به آمریکا ممکن نیست؛ شرکت‌های ایرانی مجبورند از ارزهای جایگزین یا واسطه‌ها استفاده کنند. این‌ها محدودیت‌هایی بیرونی هستند که بر حواله شرکتی اثر می‌گذارند.

محدودیت‌های حواله شخصی: برای حواله شخصی، غالب محدودیت‌ها حول سقف مبلغ ارسالی در یک تراکنش یا دوره زمانی می‌چرخد. سرویس‌های انتقال پول معمولاً برای جلوگیری از تخلفات، سقف مشخصی دارند. به عنوان نمونه، ممکن است وسترن یونیون حداکثر ۵۰۰۰ دلار به ازای هر ارسال به یک کشور خاص را مجاز بداند. یا یک فرد در اتحادیه اروپا اگر بیش از ۱۰ هزار یورو پول به خارج انتقال دهد، باید به مقامات مالیاتی گزارش کند. بانک‌های بین‌المللی نیز اگر فردی بیشتر از یک حد (مثلاً ۱۰ هزار دلار) در دفعات متعدد حواله کند، گزارش مشکوک فعالیت مالی ثبت می‌کنند.

همچنین کشور دریافت‌کننده ممکن است محدودیت اعمال کند: مثلاً در ترکیه اگر فرد خارجی مرتب مبالغ بالا دریافت کند، ممکن است حسابش بررسی شود که آیا در حال فعالیت اقتصادی (بدون مجوز) است. در ایران، طبق مقررات، دریافت مبالغ شخصی از خارج جرم نیست اما ورود ارز فیزیکی بیش از ۱۰ هزار یورو نیاز به اظهارنامه دارد – هرچند این مربوط به حمل فیزیکی است، نه حواله بانکی.

به طور کلی، حواله شخصی برای مبالغ کم‌تا‌متوسط طراحی شده. چنان‌چه کسی بخواهد مثلاً ۱۰۰ هزار دلار را شخصی بفرستد، احتمالاً با موانع زیادی روبه‌رو شود. در چنین حالتی حتماً توصیه می‌شود از مسیر شرکتی یا ابزارهای دیگر (مثل ارزهای دیجیتال با رعایت قوانین کشورها) استفاده کند. در ضمن حواله شخصی معمولاً مجوز خاصی نیاز ندارد؛ بر خلاف حواله شرکتی که شرکت‌ها شاید برای خروج ارز نیازمند مجوز ارزی باشند، افراد برای ارسال مثلاً کمک‌خرج فرزندشان نیازی به مجوز بانک مرکزی ندارند، فقط در چارچوب سقف‌های تعیین‌شده عمل می‌کنند.

۷. مجوزها و مقررات قانونی

در حواله شرکتی: همان‌طور که اشاره شد، شرکت‌ها باید مقررات متعددی را رعایت کنند. در سطح بین‌المللی، قوانین مبارزه با پولشویی (AML) و تحریم‌ها مهم‌ترین موارد هستند. هر انتقال بالای یک حد مشخص باید منشاء و مقصد مشخص داشته باشد و بانک‌ها طبق مقررات جهانی موظفند تراکنش‌های مشکوک را گزارش دهند. برای شرکت‌های ایرانی، علاوه بر تحریم‌های آمریکا و سازمان ملل، مقررات داخلی مانند ثبت در سامانه نیما (برای واردات رسمی کالا) یا بازگردانی ارز صادراتی به کشور وجود دارد که نادیده گرفتن آن‌ها تبعات قانونی دارد.

مثلاً یک شرکت وارداتی در ایران برای خرید از خارج، باید مجوز ثبت سفارش از وزارت صمت داشته باشد و پس از واردات، اسناد حواله ارزی خود را به بانک ارائه دهد تا ثبت سفارش تسویه شود.

از منظر کشورهای مبدأ و مقصد نیز، شرکت‌ها ممکن است نیاز به لیسانس‌ها یا مجوزهای خاص داشته باشند. به عنوان نمونه، یک شرکت صرافی در خارج کشور باید مجوز رگولاتوری آن کشور را برای ارسال قانونی پول داشته باشد. یا یک شرکت ممکن است برای انتقال مبالغ بزرگ نیاز به اخذ تاییدیه وزارت خزانه‌داری کشورش داشته باشد. به هر حال، حواله شرکتی یک فعالیت رسمی است و در چهارچوب قانون باید انجام گیرد وگرنه می‌تواند به اتهاماتی نظیر قاچاق ارز یا نقض تحریم منجر شود.

در حواله شخصی: در مقابل، حواله شخصی برای موارد عادی از پیچیدگی مقرراتی کمتری برخوردار است. معمولاً اگر فرد ارسال‌کننده و دریافت‌کننده قوانین کشورشان را رعایت کنند (مثلاً مالیات بر هدیه یا کمک مالی را در صورت وجود پرداخت کنند)، مشکلی پیش نمی‌آید. بسیاری از کشورها انتقال پول به خانواده را معاف از مالیات کرده‌اند یا یک سقف معافیت دارند.

مثلا ممکن است تا یک مقدار در سال را به عنوان هدیه بدون مالیات بتوانید ارسال کنید، اما اگر بیشتر شد مشمول مالیات بر هدیه شود. در ایران دریافت پول از خارج به حساب شخصی، در قانون مالیات مستقیم فعلاً تعریف مشخصی ندارد (چون تبادل بانکی رسمی کمی وجود دارد)، اما اگر مبلغ بسیار بزرگ باشد ممکن است به عنوان درآمد فرد تلقی و مالیات مطالبه شود.

بنابراین بهتر است برای حواله‌های شخصی درشت، ماهیت آن (هدیه، ارث، کمک‌خرج و …) مشخص باشد تا سوء تعبیر مالیاتی پیش نیاید.

یک نکته مهم قانونی در خصوص حواله شخصی به ایران: طبق قوانین فعلی آمریکا، ارسال حواله شخصی تا سقف معینی به خانواده در ایران تحت عنوان کمک بشردوستانه مجاز است و شامل تحریم‌ها نمی‌شود؛ اما هرگونه تراکنش تجاری یا شرکتی با ایران ممنوع است مگر با مجوز اختصاصی. بنابراین ایرانیان مقیم آمریکا باید دقت کنند که اگر پولی برای امر تجاری به ایران می‌فرستند، از کانال‌های مجاز نبوده و خلاف تحریم‌هاست. ولی برای کمک خانوادگی می‌توانند از سرویس‌های مجاز (اغلب غیرمستقیم مثل صرافی‌های واسط در امارات یا ترکیه) استفاده کنند.

به طور کلی، توصیه می‌شود برای حواله‌های شرکتی حتماً با مشاوران مالی و حقوقی مشورت شود تا تمامی مجوزهای لازم اخذ و قوانین مربوطه رعایت گردد. برای حواله‌های شخصی هم اگر مبلغ قابل توجه است یا به دفعات انجام می‌شود، از وضعیت مالیاتی و قانونی آن در کشور محل اقامت خود اطلاع کسب کنید. رعایت این نکات جلوی دردسرهای احتمالی (جریمه، مسدودی حساب یا پیگرد قانونی) را خواهد گرفت.

مزایا و معایب حواله شرکتی و حواله شخصی

هر کدام از دو نوع حواله مزایا و معایب خاص خود را دارند. در این بخش به صورت مجزا نقاط قوت و ضعف حواله شرکتی در مقابل حواله شخصی را جمع‌بندی می‌کنیم تا در تصمیم‌گیری بتوانید آنها را مقایسه کنید.

مزایای حواله شرکتی

• امنیت بالا و قابلیت پیگیری: حواله شرکتی به دلیل انجام از طریق سیستم بانکی رسمی، بسیار امن بوده و تمامی مراحل آن ثبت‌شده و قابل ردیابی است. در معاملات تجاری، این نوع حواله اعتماد طرف مقابل را نیز جلب می‌کند و خیال دریافت‌کننده از رسیدن وجه راحت‌تر است. همچنین احتمال بلوکه شدن یا گم شدن پول در مسیر حداقل است.
• سقف مبالغ بالا: بر خلاف حواله شخصی که برای مبالغ زیاد مناسب نیست، حواله شرکتی برای انتقال وجوه کلان طراحی شده و محدودیت فنی چندانی ندارد. شما می‌توانید میلیون‌ها دلار یا معادل آن را در قالب پرداخت شرکتی منتقل کنید، به شرط آنکه مدارک و مجوزهای لازم را داشته باشید. این یک مزیت بزرگ برای شرکت‌ها و تجار است.
• کارمزد کمتر (برای مبالغ زیاد): همان‌طور که گفته شد، درصد کارمزد حواله شرکتی کمتر از شخصی است. برای مبالغ بزرگ، این تفاوت درصد می‌تواند صرفه‌جویی قابل توجهی ایجاد کند. علاوه بر این، در برخی موارد نرخ ارز حواله شرکتی بهتر (نزدیک‌تر به نرخ میانگین بازار) محاسبه می‌شود که به سود فرستنده/گیرنده است.
• رعایت قوانین و جلوگیری از مشکلات حقوقی: وقتی از حواله شرکتی استفاده می‌کنید و آن را با اسناد درست انجام می‌دهید، در چارچوب قانون حرکت کرده‌اید. این باعث می‌شود بعدها دچار مشکلاتی نظیر اتهام پولشویی، فرار مالیاتی یا نقض تحریم نشوید زیرا همه چیز شفاف گزارش شده است. به عبارتی حواله شرکتی مسیر قانونی تجارت است و مزیتش این است که کسب‌وکار شما را قانونمند نگه می‌دارد.
• اعتبار کسب‌وکار: استفاده از سیستم بانکی برای پرداخت‌های بین‌المللی نشان‌دهنده حرفه‌ای بودن شماست. شرکای خارجی وقتی ببینند که از حساب شرکتی پول می‌فرستید یا دریافت می‌کنید، اعتماد بیشتری به پایداری همکاری دارند. حتی در روابط با بانک‌ها نیز داشتن سابقه حواله‌های شرکتی برای شرکت شما یک اعتبار مثبت محسوب می‌شود.

معایب حواله شرکتی

• کند بودن فرآیند: انجام حواله شرکتی معمولاً زمان‌برتر است (چند روز کاری). ضمن اینکه آماده‌سازی مدارک، اخذ مجوزهای لازم و طی مراحل اداری در بانک یا صرافی وقت‌گیر خواهد بود. در تجارت گاهی سرعت اهمیت دارد و حواله شرکتی پاسخگوی پرداخت‌های بسیار فوری نیست.
• مدارک و تشریفات بیشتر: بزرگ‌ترین عیب حواله شرکتی سختی‌های اداری آن است. تهیه انواع مدارک شرکت، هماهنگی با بانک، پر کردن فرم‌های متعدد و پیگیری مراحل تایید، همه می‌تواند دست‌وپاگیر باشد. به ویژه برای کسب‌وکارهای نوپا که با بروکراسی آشنا نیستند این مراحل دشوار می‌نماید.
• کارمزد ثابت و هزینه‌های جانبی: هرچند درصد کارمزد ممکن است کمتر باشد، ولی هزینه‌های جانبی در حواله شرکتی کم نیست. مثلاً هزینه پیام سوئیفت، کارمزد بانک واسط، هزینه تبدیل ارز در بانک مقصد و … می‌تواند جمع شود. برای مبالغ پایین (مثلاً چند هزار دلار)، حواله شرکتی از نظر هزینه شاید به‌صرفه نباشد چون همان کارمزد ثابت بانکی، درصد بالایی از مبلغ را می‌بلعد.
• ریسک‌های تحریمی و سیاسی: متاسفانه شرکت‌های ایرانی به خاطر وضعیت تحریم در معرض مشکلات خاصی هستند. ممکن است حواله شرکتی شما توسط بانک‌های واسط رد شود یا با تاخیر زیاد همراه گردد اگر کوچک‌ترین ارتباطی با ایران یا افراد تحریم‌شده پیدا کند. حتی شرکت‌های غیردولتی ایرانی نیز از این امر مستثنی نیستند. این عدم قطعیت یک نقطه ضعف برای حواله‌های شرکتی مرتبط با ایران است.
• نیاز به حساب بانکی شرکتی در مبدا/مقصد: برای انجام حواله شرکتی، هم فرستنده و هم گیرنده باید حساب بانکی مرتبط با شرکت داشته باشند. افتتاح حساب شرکتی خود فرایندی دشوارتر از حساب شخصی است و در برخی کشورها برای ایرانیان ممکن نیست. بنابراین همیشه در دسترس همه نیست که حواله شرکتی بفرستند یا بگیرند.

مزایای حواله شخصی

• سرعت و سهولت بالا: حواله شخصی را می‌توان خیلی سریع‌تر ترتیب داد. کافی است به یک صرافی مراجعه کنید یا از طریق اپلیکیشن‌های مربوطه درخواست دهید. در کمترین حالت طی چند دقیقه پول در مقصد آماده تحویل می‌شود. تشریفات آن ساده است و نیاز به مدارک خاصی جز کارت شناسایی و اطلاعات پایه نیست. این چابکی در انتقال، مزیت کلیدی حواله شخصی است.
• عدم نیاز به تشریفات شرکتی: شما بدون اینکه شرکت ثبت کنید یا مجوزی بگیرید، می‌توانید حواله شخصی ارسال کنید. برای افراد عادی این بسیار مهم است، چون ممکن است صرفاً یک بار بخواهند پول بفرستند و دیگر انجام ندهند. پس دردسر دفتربازی و تهیه اسناد ندارند. همین‌که پول و هویت مشخص باشد کفایت می‌کند.
• مقرون‌به‌صرفه برای مبالغ کوچک: اگر قرار است مبلغ نه چندان زیادی بفرستید (مثلاً چند صد دلار یا چند میلیون تومان)، حواله شخصی گزینه ارزانتری است. کارمزد ثابت بانک در حواله شرکتی برای مبالغ کم به‌صرفه نیست، در حالی که حواله شخصی را گاهی می‌توان با کارمزد نزدیک صفر (مثلاً انتقال P2P بین‌المللی) انجام داد. حتی برخی صرافی‌ها در مبالغ پایین تخفیف کارمزد می‌دهند یا نرخ بهتری حساب می‌کنند. در نتیجه برای مبالغ خرد، حواله شخصی هزینه کلی کمتری ممکن است داشته باشد.
• انعطاف در روش‌های انتقال: حواله شخصی تنها محدود به بانک نیست؛ می‌تواند از راه‌های متنوعی صورت گیرد. از صرافی‌های آنلاین و کیف‌پول‌های دیجیتال گرفته تا سیستم‌های پرداخت نظیر PayPal، Wise، Zelle و … (بسته به کشور) همه برای ارسال شخصی پول طراحی شده‌اند. این تنوع روش به شما اجازه می‌دهد مناسب‌ترین راه را انتخاب کنید. بسیاری از این روش‌ها آنی و با کارمزد پایین هستند، که برای کاربران عادی بسیار ارزشمند است.
• بدون نیاز به حساب بانکی مقصد: در حواله شخصی حتی لازم نیست گیرنده حساب بانکی داشته باشد (در روش‌هایی مثل مانی‌گرام یا وسترن یونیون، دریافت‌کننده می‌تواند نقد از نمایندگی بگیرد). این مزیت در مواردی که گیرنده به سیستم بانکی دسترسی ندارد یا نمی‌خواهد حساب معرفی کند، کارآمد است. برای مثال فرستادن پول به یک فرد سالخورده که شاید حساب بانکی فعال نداشته باشد، از این طریق ممکن می‌شود.

معایب حواله شخصی

• سقف محدود و نامناسب بودن برای مبالغ کلان: حواله شخصی برای انتقال‌های بزرگ طراحی نشده. اگر بخواهید مبلغ زیادی جابه‌جا کنید، شاید مجبور شوید آن را خرد کرده در چند مرحله بفرستید که دردسر و هزینه‌اش بالا می‌رود. بسیاری از سرویس‌ها محدودیت روزانه/ماهانه دارند که مانع انتقال یک‌جای پول زیاد می‌شود. بنابراین حواله شخصی در پروژه‌های تجاری بزرگ عملاً کاربردی ندارد.
• ریسک بالاتر مسدودی و عدم پیگیری: همان‌طور که توضیح داده شد، حواله شخصی ریسک بیشتری از نظر مسدود شدن توسط بانک‌ها یا گیر افتادن در فیلترهای ضدپولشویی دارد. همچنین اگر مشکلی پیش بیاید (مثل خطای انتقال یا ادعای نرسیدن پول)، پیگیری رسمی دشوار است چون انتقال مبتنی بر رابطه شخصی بوده نه قراردادی. این عدم پشتوانه حقوقی یک عیب اساسی حواله شخصی در مقابل شرکتی است، مخصوصاً اگر مبالغ مهمی درگیر باشد.
• احتمال پرداخت مالیات در برخی موارد: ممکن است در کشور محل اقامت شما دریافت یا ارسال پول شخصی در حجم زیاد مالیات‌پذیر باشد. مثلا در آمریکا ارسال هدایا بالای سقف معین، مشمول مالیات بر هدیه است. یا در اروپا اگر ثابت شود پول ارسالی در واقع نوعی درآمد بوده (نه هدیه خالص)، می‌توانند مالیات بر درآمد بگیرند. در حواله شرکتی چون همه چیز معامله و هزینه کسب‌وکار است، در چارچوب حسابرسی شرکت لحاظ و مالیات مربوطه پرداخت می‌شود. ولی در حواله شخصی این شفافیت کمتر است و اگر اشتباه عمل کنید ممکن است بعدها گرفتار مالیات‌های پیش‌بینی‌نشده شوید.
• مشکلات تبدیل ارز و نقد کردن: دریافت حواله شخصی در ایران معمولاً به صورت ریالی (از طریق صرافی‌ها) انجام می‌شود و اگر کسی بخواهد همان ارز خارجی را دریافت کند، ممکن است دشوار باشد. حواله شرکتی اما می‌تواند مستقیماً به حساب ارزی شرکت در ایران یا کشور ثالث واریز شود. همچنین نقد کردن حواله شخصی گاهی با نرخ نامطلوب صورت می‌گیرد. مثلاً شما دلاری می‌فرستید، صرافی در ایران به خانواده‌تان تومان می‌دهد که اگر نرخ تبدیل منصفانه نباشد، ارزش قابل ملاحظه‌ای از دست می‌رود. در حواله شرکتی به دلیل حجم بالاتر و رقابتی بودن، احتمال دریافت نرخ بهتر بیشتر است.
• عدم رسمیت در تجارت: اگر به اشتباه از حواله شخصی برای یک امر تجاری استفاده کنید (مثلاً پرداخت هزینه کالا ولی از حساب شخصی به حساب شخصی فروشنده)، در آینده برای امور گمرکی، حسابرسی یا دعاوی حقوقی به مشکل می‌خورید چون سند پرداخت رسمی در کار نیست. به بیان دیگر، حواله شخصی فاقد ارزش اثباتی در محاکم تجاری است. بنابراین این جنبه منفی وقتی نمود دارد که افرادی سعی کنند از حواله شخصی در حوزه تجارت استفاده کنند.

در مجموع، مزایا و معایب نشان می‌دهد حواله شرکتی و شخصی هر یک مناسب جایگاه خود هستند: حواله شرکتی مطمئن‌تر و حرفه‌ای‌تر اما کندتر و بوروکراتیک‌تر؛ حواله شخصی سریع‌تر و راحت‌تر اما ریسک‌دارتر و محدودتر. در ادامه خواهیم گفت که چه زمانی کدام یک را انتخاب کنیم.

چه زمانی از حواله شرکتی استفاده کنیم و چه زمانی حواله شخصی مناسب‌تر است؟

انتخاب بین حواله شرکتی و حواله شخصی وابسته به شرایط و هدف شما از انتقال پول است. در این بخش به طور خلاصه راهنمایی می‌کنیم که در چه شرایطی هر کدام توصیه می‌شود:

• برای معاملات تجاری و کسب‌وکار: اگر پولی که جابه‌جا می‌کنید مربوط به خرید و فروش کالا، پرداخت خدمات شرکت، سرمایه‌گذاری یا هر فعالیت اقتصادی رسمی است، حواله شرکتی انتخاب صحیح است. این کار هم از نظر قانونی الزام‌آور است (تا اسناد مثبته معامله داشته باشید) و هم از نظر اعتماد، طرف مقابل را مطمئن می‌سازد که وجه از مسیر درست می‌آید. حتی اگر شما فردی هستید که مثلا می‌خواهید ملک یا خودرویی در خارج بخرید، بهتر است از حواله شرکتی (از طریق یک شرکت واسط یا حساب شرکتی خودتان) استفاده کنید تا نقل و انتقال مالی شفاف باشد. حواله شخصی برای تجارت توصیه نمی‌شود چون ممکن است دور زدن مقررات تلقی شود و شما را دچار دردسر کند.
• برای حمایت مالی خانواده و امور شخصی: در صورتی که قصد دارید به خانواده، دوستان یا آشنایان خود کمک مالی بکنید، هزینه‌های درمان یا تحصیل کسی را بپردازید، یا مبلغی را به عنوان هدیه ارسال کنید، حواله شخصی مناسب‌تر است. این نوع انتقال هدف غیرتجاری دارد و نیاز نیست مسیر پیچیده‌ای را طی کنید. مخصوصاً اگر هر دو طرف افراد حقیقی هستند، دلیلی ندارد درگیر حساب شرکتی شوید. حواله شخصی سریعت‌ر به دست عزیزان شما می‌رسد و کارمزد کمتری در مبالغ پایین خواهد داشت.
• در موارد اضطراری یا فوری: وقتی زمان فاکتور مهمی است و باید پول را فوراً برسانید (مثلاً برای عمل جراحی فوری یک عضو خانواده)، قطعاً حواله شخصی که بتواند از خدمات فوری استفاده کند گزینه بهتری است. حواله شرکتی ظرف چند ساعت انجام‌شدنی نیست و نباید در مواقع اورژانسی به آن تکیه کنید. برعکس، اگر فوریتی در کار نیست و برنامه‌ریزی مالی دارید، می‌توانید حواله شرکتی را پیشاپیش هماهنگ کنید.
• مبالغ بسیار بالا: همان‌طور که گفته شد، اگر مبلغ انتقال خیلی زیاد است (صدها هزار دلار یا بیشتر)، حواله شخصی واقعاً توصیه نمی‌شود. حتی اگر ظاهراً این پول برای یک شخص است (مثلاً فروش یک دارایی)، باز بهتر است از طریق یک شرکت واسط یا حساب شرکتی کار انجام شود تا تحت نظارت بانکی باشد و ریسک بلوکه شدن کاهش یابد. حواله شرکتی برای مبالغ سنگین الزاماً باید مدنظر قرار گیرد تا هم از نظر قانونی پوشش داشته باشید هم کارمزد کمتری بپردازید.
• عدم دسترسی به حساب شرکتی: اگر شما به هر دلیل حساب شرکتی ندارید یا طرف مقابل چنین حسابی ندارد، چاره‌ای جز استفاده از حواله شخصی نیست. بسیاری از ایرانیان خارج کشور شخصاً شرکت ثبت‌شده‌ای ندارند و نمی‌توانند حساب شرکتی باز کنند؛ برای همین تمام انتقالاتشان طبیعتاً شخصی است. در این مواقع می‌توان از صرافی‌های معتبر کمک گرفت تا پروسه را تسهیل کنند. برخی صرافی‌های بین‌المللی حاضرند برای مبالغ بالا هم حواله را به‌صورت شخصی اما با اخذ مدارک کافی انجام دهند. ولی اگر دسترسی به حساب شرکتی برایتان ممکن است (مثلاً شرکت خودتان یا دوستتان در خارج)، حتماً آن را برای انتقالات تجاری در نظر بگیرید.
• جنبه مالیاتی و قانونی: زمانی که انتقال پول ممکن است پیامد مالیاتی داشته باشد (مثلاً فرستادن مبلغ قابل توجه به حساب شخصی یک فرد در اروپا که می‌تواند درآمد محسوب شود)، بهتر است مشاوره بگیرید که آیا حواله شرکتی راه حل بهتری است یا نه. گاهی با دخیل کردن یک شرکت در میانه، می‌توان انتقال را در قالب قرارداد قرض یا سرمایه‌گذاری تنظیم کرد تا مشمول مالیات کمتری شود. برعکس، اگر انتقال شما ماهیت هدیه خانوادگی دارد، حواله شخصی مستقیم شفاف‌تر است و احتمالاً معاف از مالیات (تا سقف قانونی) خواهد بود.

به طور خلاصه، حواله شرکتی را هرگاه پول مربوط به کسب‌وکار و تجارت است یا مبلغ خیلی بزرگی در میان است استفاده کنید؛ حواله شخصی را برای امور روزمره، خانوادگی و مبالغ نسبتاً کوچک. در برخی موارد مرز بین این دو واضح نیست (برای مثال پرداخت هزینه دانشگاه یک امر شخصی است اما مبلغش ممکن است بالا و نیازمند حواله رسمی باشد).

در چنین مواقعی معیار را این قرار دهید: اگر دریافت‌کننده موسسه یا شرکت است (مثل دانشگاه، بیمارستان، فروشگاه)، حواله به اسم خودتان اما به حساب آن موسسه انجام شود کفایت می‌کند که در واقع حواله شخصی به حساب شرکتی طرف مقابل خواهد بود. ولی اگر از شما مدارک شرکت خواستند یا پرداخت در حکم سرمایه‌گذاری تجاری بود، دیگر باید مسیر شرکتی را بروید.

نکات قانونی و مالیاتی مرتبط با حواله شرکتی و شخصی

در بخش‌های قبل به طور پراکنده به برخی ملاحظات قانونی اشاره کردیم. در اینجا مهم‌ترین نکات قانونی و مالیاتی را برای هر دو نوع حواله مرور می‌کنیم تا کاربران ایرانی (چه اشخاص و چه شرکت‌ها) با چشم بازتری اقدام کنند:

• شفافیت منشاء پول: چه در حواله شخصی و چه شرکتی، همیشه منشاء وجه را قابل توضیح نگه دارید. برای شرکت‌ها این یعنی درآمد حاصل از فروش یا سرمایه اولیه شرکت باشد و اسنادش موجود باشد. برای افراد یعنی پس‌انداز شخصی، حقوق یا فروش دارایی خودتان باشد. اگر پولی که حواله می‌کنید از منشاء نامشخص (مثلاً دریافت نقدی بدون رسید) تهیه شده باشد، در صورت سوال بانک ممکن است قادر به ارائه مدرک نباشید و دردسر شود. قانون مبارزه با پولشویی ایجاب می‌کند که انتقالات وجوه سنگین قابل رهگیری باشند.
• تطابق با مقررات ارزی ایران: شرکت‌های ایرانی باید دقت کنند که انتقال ارز بدون ثبت در مراجع ذیربط می‌تواند به عنوان تخلف ارزی شناخته شود. مثلاً اگر شرکتی ارز حاصل از صادراتش را از طریق حواله در خارج نگه دارد و به کشور برنگرداند، از نظر قانون ایران مرتکب خلاف شده است. همچنین واردکنندگان باید تعهد بدهند که کالای معینی در برابر ارز حواله شده وارد می‌کنند، در غیراینصورت ممکن است زیر سوال بروند. به طور کلی در ایران مقررات ارزی شدیدی وضع شده که هر گونه حواله باید در قالب آن باشد (سامانه نیما، سامانه سنا برای خدمات، و …). البته این برای حواله‌های رسمی است؛ حواله‌های شخصی که از طریق صرافی انجام می‌شود معمولا خارج از این سیستم و با نرخ آزاد است اما نباید شرکت‌ها از آن سو استفاده کنند.
• رعایت تحریم‌ها: کاربران ایرانی خارج‌نشین باید توجه داشته باشند که همکاری با صرافی‌ها یا بانک‌های تحریم‌شده می‌تواند آن‌ها را نیز در مظان نقض تحریم قرار دهد. حتی اگر جرم مستقیمی متوجه‌شان نشود، ممکن است حساب‌های بانکی‌شان در کشور محل اقامت بسته شود. موارد متعددی گزارش شده که دانشجویان ایرانی در اروپا بابت دریافت پول از ایران (از طریق صرافی‌های واسط) حساب‌شان مسدود شده تا اثبات کنند پول برای مصارف شخصی بوده نه تجاری یا پولشویی. پس بهتر است حتماً از صرافی‌های معتبر و دارای مجوز در کشور محل اقامت خود استفاده کنید که روال قانونی را رعایت می‌کنند. اگر حواله‌ای ظاهر غیرعادی داشته باشد (مثل واریز مبلغ سنگین از یک شرکت ناشناس خارجی به حساب شخصی شما)، بانک خارجی می‌تواند آن را نگه دارد تا شما مدارک ارائه کنید. در این مواقع، داشتن مکاتبات خانوادگی یا قبض دانشگاه کمک می‌کند ثابت کنید مورد شخصی است.
• مالیات بر درآمد یا هدایا: اگر شما در کشوری زندگی می‌کنید که نظام مالیاتی فعالی دارد (مثل آمریکا، کانادا، اروپا و …)، حتماً سقف معافیت هدایا و روش اعلام آن را بررسی کنید. چون دریافت پول از خانواده در ایران ممکن است به عنوان Gift تلقی شود که در برخی کشورها بالای مقدار مشخصی نیاز به گزارش دارد. همچنین برای شرکت‌ها، دریافت سرمایه از سهامدار خارجی یا ارسال پول برای سرمایه‌گذاری خارجی معمولاً قوانین خود را دارد (باید به اداره مالیات اطلاع داده شود). خلاصه اینکه هم افراد و هم شرکت‌ها قبل از انجام حواله‌های غیرمعمول با یک حسابدار یا مشاور مالیاتی صحبت کنند تا مطمئن شوند راه درستی را می‌روند.
• قرارداد و رسید: در حواله‌های شرکتی، همیشه قرارداد یا اینویس را منطبق با مبلغ حواله تنظیم کنید تا بعداً اختلافی پیش نیاید. در حواله‌های شخصی نیز بد نیست اگر مثلاً دوستی پولی برای شما می‌فرستد، یک یادداشت کتبی یا ایمیل داشته باشید که این پول بابت چیست (هدیه، قرض و غیره). این کار به شما کمک می‌کند در صورت تحقیقات احتمالی، داستان واحدی داشته باشید و سوءظنی ایجاد نشود. برای مثال اگر برادرتان ۲۰ هزار دلار برای شما فرستاده، هر دو باید آماده باشید که بگویید این پول هدیه یا کمک‌خرج بوده و بتوانید نسبت خانوادگی‌تان را نشان دهید.
• انتخاب واسطه مطمئن: انتقال ارز عرصه‌ای است که متاسفانه کلاهبرداری در آن دیده شده است. حتماً به سراغ واسطه‌های معتبر (بانک‌های شناخته‌شده یا صرافی‌های مجاز) بروید. اگر قرار است پول زیادی حواله کنید، شاید حتی بخواهید به جای یک صرافی آنلاین، از طریق بانک معتبر کشور محل سکونتتان اقدام کنید ولو هزینه بیشتر شود. چون امن بودن و سالم رسیدن پول مهم‌تر از صرفاً کارمزد کمتر است. همچنین از افراد غیررسمی که در شبکه‌های اجتماعی مدعی حواله ارزان هستند پرهیز کنید؛ مواردی بوده که چنین افرادی پول را گرفته‌اند ولی در ایران معادلش را تحویل نداده‌اند یا با تاخیر و کاستی داده‌اند.
• نگهداری سوابق: توصیه می‌شود تمامی رسیدها، پیام‌های سوئیفت، رسید وسترن یونیون یا حواله‌ها و مکاتبات مرتبط با هر انتقال مالی را حداقل برای چند سال نگه دارید. این اسناد در صورت بروز مشکل قانونی یا اختلاف شخصی بسیار به کار می‌آیند. مثلاً اگر در ایران از شما پرسیده شود این پول که از خارج گرفتید بابت چه بوده، شما می‌توانید رسید و پیام همراه حواله (Purpose: Family Support) را نشان دهید. یا اگر شرکت شما بابت انتقال پول جریمه شد، بتوانید اثبات کنید که پول مثلاً برای خرید مواد اولیه بوده و با مجوز بانک مرکزی انجام شده است.

با رعایت این نکات، شما می‌توانید تا حد زیادی از دردسرهای احتمالی پیشگیری کنید. دانش و آگاهی از قوانین محل زندگی و مقصد پول، بخش مهمی از یک انتقال مطمئن است. همواره شعار «اول تحقیق، بعد اقدام» را در نظر داشته باشید؛ قوانین مالی دائم در حال تغییرند (خصوصاً درباره ایران)، پس خود را به‌روز نگه دارید.

خطرات و چالش‌های حواله (تحریم، فریز شدن حساب، مشکلات بانکی)

در طی مباحث قبلی، برخی ریسک‌ها و چالش‌ها را اشاره کردیم. در این قسمت آن‌ها را بطور متمرکز بررسی می‌کنیم، چرا که آگاهی از این خطرات به اندازه خود فرآیند حواله اهمیت دارد:

• تحریم‌های بین‌المللی: بزرگ‌ترین چالش برای انتقال ارز مرتبط با ایران، تحریم‌های مالی است. به خاطر تحریم سیستم بانکی ایران، انتقال مستقیم پول به ایران تقریباً غیرممکن شده است. ایرانیان خارج کشور مجبورند از راه‌های غیرمستقیم (مثل صرافی‌های واقع در کشورهای همسایه یا استفاده از ارزهای غیردلار) استفاده کنند. این امر خطرات خود را دارد زیرا آن واسطه‌ها نیز ممکن است تحت فشار قرار گیرند. از طرف دیگر، اگر حواله‌ای از ایران به خارج انجام شود و بانک‌های واسط متوجه منشأ ایرانی شوند، ممکن است پول را بلوکه کنند. حتی حواله‌های غیرایرانی ولی به دلار، ممکن است توسط سیستم نظارتی آمریکا رصد شود. تحریم‌ها باعث شده انتقالات عادی نیز با نگرانی همراه شوند.
  راه حل: تا حد امکان از ارزهایی استفاده کنید که تحت کنترل شدید آمریکا نیستند (مثلاً یورو، درهم، یوان) و از بانک‌ها/صرافی‌هایی استفاده کنید که سابقه‌ی کار با ایرانیان را دارند و راه و چاه را می‌دانند.
• بلوکه شدن یا تأخیر طولانی پول: ممکن است حواله شما به دلایل مختلف در بانک مقصد یا واسط متوقف شود. دلایلی مثل عدم تطابق اطلاعات، شک به پولشویی، تحریم، یا اشتباهات فنی. در چنین حالتی پول اصطلاحاً فریز می‌شود تا وضعیت روشن شود. این پروسه بعضاً چند هفته طول می‌کشد و اسناد اضافی از طرفین درخواست می‌شود. برای مثال، اگر از اروپا پولی به حساب شخصی در امارات بفرستید، بانک اروپایی ممکن است بخواهد بداند رابطه شما با آن شخص چیست. اگر نتوانید قانع کنید، احتمال دارد پول را برگشت بزنند یا نگه دارند. راه حل: همیشه اطلاعات حواله (نام، شماره حساب، آدرس) را دقیق و درست بدهید تا به بهانه اشتباه بودن، معطل نشود. همچنین اگر مبالغ بالا می‌فرستید، پیشاپیش بانک را در جریان دلیل انتقال بگذارید (بعضی بانک‌های خارجی امکان ثبت توضیح دارند).
• مسدود شدن حساب بانکی: برخی ایرانیان خارج گزارش داده‌اند که پس از چند بار دریافت/ارسال حواله مرتبط با ایران، حساب بانکی‌شان ناگهان بسته شده است. بانک‌ها معمولاً حق دارند در صورت ریسک بالا، با اطلاع کوتاه حساب را ببندند. وقتی منشأ/مقصد پول کشورهای پرریسک باشد، برخی بانک‌ها ریسک نمی‌کنند و ترجیح می‌دهند کلاً با مشتری قطع رابطه کنند تا اینکه وارد تحقیقات و گزارش‌دهی شوند.
  راه حل: برای دوری از این وضعیت، حجم و تعداد حواله‌ها را مدیریت کنید. اگر قصد جابه‌جایی مبالغ زیاد دارید، با مدیر بانک خود صحبت کنید یا از بانک‌های بزرگ‌تر که بخش Compliance قوی‌تری دارند استفاده کنید. همچنین داشتن اسناد شفاف (مثلاً قرارداد کار یا اجاره که نشان دهد چرا پول می‌گیرید/می‌فرستید) باعث می‌شود در صورت پرسش، پاسخ آماده داشته باشید.
• نوسانات نرخ ارز و ضرر مالی: یک چالش دیگر، اقتصادی است. گاهی بین زمان ارسال و دریافت حواله، نرخ ارز دچار نوسان می‌شود و شما از این بابت ضرر می‌کنید. مثلا فرض کنید در خارج دلاری می‌دهید و قرار است معادل ریالی در ایران تحویل شود. اگر در این چند روز نرخ دلار بالا برود، مقدار ریالی که خانواده‌تان دریافت می‌کنند ممکن است کمتر از ارزش روز شود (چون صراف لحظه معامله اولیه با شما نرخ را تثبیت کرده). یا بالعکس، اگر دلار افت کند ممکن است فرستنده متضرر شود. این مسأله بخشی اجتناب‌ناپذیر از حواله‌های ارزی است.
  راه حل: برخی صرافی‌ها امکان پوشش ریسک می‌دهند، مثلاً می‌توانید سفارش دهید که اگر نرخ بیش از X تغییر کرد به شما اطلاع دهند تا تصمیم بگیرید. یا می‌توانید از ارزهای پایدار استفاده کنید (مثلاً تتر – البته اگر با آن آشنا باشید). در مجموع، حواله شرکتی چون معمولاً سریع انجام می‌شود و در حساب ارزی مقصد می‌نشیند، این ریسک را کمتر دارد؛ حواله شخصی که تبدیل به ریال/ارز دیگر می‌شود، بیشتر در معرض این نوسان است.
• مشکلات فنی بانکی: هرچند کمتر رخ می‌دهد، ولی گاهی ممکن است حواله به دلیل اشتباهات سیستمی دچار مشکل شود. مثلاً پول به حساب دیگری واریز شود (به خاطر اشتباه شماره حساب)، یا سیستم سوئیفت پیام را گم کند. این موارد نادر هستند اما صفر نیستند. در سال‌های اخیر با پیشرفت فناوری بانکداری، اتفاقات این‌چنینی کم شده ولی همچنان باید دقیق بود.
  راه حل: همیشه یک مرتبه دیگر جزئیات حساب مقصد (شماره شبا/سوئیفت، نام گیرنده و بانک) را کنترل کنید. یک حرف اشتباه در IBAN می‌تواند پول را به کشور دیگری ببرد! معمولا اگر اطلاعات اشتباه باشد، پول بعد از مدتی برگشت می‌خورد ولی تا زمانی که برگردد دچار استرس خواهید شد. بنابراین دقت در ورود اطلاعات ضروری است.

با شناخت این چالش‌ها، شما می‌توانید از قبل تمهیدات لازم را بیندیشید و حواله‌های خود را با خیال راحت‌تری انجام دهید. هر انتقال بین‌المللی مقداری ریسک در خود دارد، ولی با انتخاب روش مناسب (شرکتی یا شخصی) و رعایت نکات ایمنی، این ریسک‌ها به حداقل خواهند رسید.

سوالات پرتکرار درباره حواله شرکتی و حواله شخصی

در پایان، به چند سوال پرتکرار کاربران در مورد حواله شرکتی و شخصی پاسخ می‌دهیم. این پرسش‌ها جمع‌بندی نکات گفته‌شده هستند و می‌توانند رفع‌کننده ابهامات باقی‌مانده باشند:

سوال 1: حواله شرکتی و حواله شخصی چه تفاوت خلاصه‌ای با هم دارند؟
پاسخ: حواله شرکتی انتقال پول در چارچوب یک شرکت و برای اهداف تجاری است، در حالی که حواله شخصی بین افراد برای مصارف شخصی صورت می‌گیرد. حواله شرکتی مستلزم ارائه مدارک شرکتی، زمان‌برتر اما مطمئن‌تر و مناسب مبالغ کلان است؛ حواله شخصی مدارک ساده‌تری نیاز دارد، سریع‌تر و برای مبالغ کمتر/مصارف خانوادگی طراحی شده است.

سوال 2: برای ارسال پول به خانواده در ایران از کدام نوع حواله استفاده کنم؟
پاسخ: برای کمک مالی به خانواده یا دوستان، حواله شخصی مناسب‌تر است. این کار را می‌توانید از طریق صرافی‌های معتبر انجام دهید که در کشور محل سکونتتان ریال یا ارز محلی ایران را به خانواده‌تان می‌رسانند. حواله شرکتی در این مورد ضرورتی ندارد چون ماهیت انتقال شخصی است و حواله شخصی سریع‌تر و ارزان‌تر به مقصد می‌رسد.

سوال 3: چه مدارکی برای حواله شخصی و شرکتی لازم است؟
پاسخ: برای حواله شخصی معمولاً کپی کارت شناسایی (مثل گذرنامه یا کارت ملی) و اطلاعات تماس فرستنده و گیرنده کفایت می‌کند. فرم درخواست حواله هم باید پر شود. اما برای حواله شرکتی علاوه بر مدارک هویتی مدیرعامل، به مدارک شرکت نیاز است مانند روزنامه رسمی، کارت بازرگانی، نامه رسمی شرکت و معرفی‌نامه نماینده و همچنین فاکتور یا مدرک معامله‌ای که بابتش پول می‌فرستید. بانک یا صرافی این اسناد را بررسی می‌کند قبل از انجام حواله.

سوال 4: کارمزد کدام کمتر است و چقدر اختلاف دارند؟
پاسخ: در انتقال‌های با مبلغ بالا، حواله شرکتی کارمزد درصدی کمتری دارد (حدود ۲-۳٪) در حالی که حواله شخصی ممکن است ۳-۵٪ یا بیشتر کارمزد بخواهد. اما برای مبالغ کم، سیستم‌های شخصی مثل وسترن یونیون ممکن است از نظر مبلغی مقرون‌به‌صرفه‌تر باشند چون هزینه ثابت بانک در حواله شرکتی برای مبالغ کم سنگین است. به طور خلاصه: مبالغ پایین = کارمزد کمتر با حواله شخصی، مبالغ بالا = کارمزد کمتر با حواله شرکتی.

سوال 5: آیا حواله شرکتی امن‌تر از حواله شخصی است؟
پاسخ: بله، به طور کلی حواله شرکتی امن‌تر و کم‌ریسک‌تر است زیرا از طریق حساب‌های رسمی شرکت‌ها و با نظارت کامل بانکی انجام می‌شود. احتمال بلوکه شدن پول یا بسته شدن حساب در حواله شرکتی کمتر است. حواله شخصی اگرچه برای مبالغ معمولی امن است، ولی در مبالغ بالا یا شرایط مشکوک ریسک مسدودی یا عدم پیگیری بیشتری دارد. به عبارت دیگر برای تجارت و پول زیاد، حواله شرکتی امنیت مالی و حقوقی بیشتری تامین می‌کند.

سوال 6: آیا می‌توانم برای پرداخت‌های تجاری از حواله شخصی استفاده کنم؟
پاسخ: توصیه نمی‌شود. اگر پرداخت شما ماهیت تجاری دارد (مثلاً پول کالا یا خدمات تجاری است)، بهتر است حواله شرکتی انجام شود تا قوانین را رعایت کرده باشید و سند رسمی داشته باشید. استفاده از حواله شخصی برای امور تجاری می‌تواند تخلف محسوب شود و ضمن اینکه گیرنده (مثلاً شرکت فروشنده) ممکن است حاضر به پذیرش پول از حساب شخصی شما نباشد یا بعدها در حسابرسی دچار مشکل شود. تنها در صورتی که راه دیگری نبود و مبلغ هم خیلی بزرگ نبود، می‌توان با مشورت حقوقی این کار را انجام داد، ولی خطراتش را باید پذیرفت.

سوال 7: دریافت پول از خارج به حساب شخصی من چه پیامد مالیاتی دارد؟
پاسخ: در ایران فعلاً قانون مشخصی برای مالیات بر مبالغ دریافتی از خارج (به عنوان هدیه یا کمک) وجود ندارد، مگر اینکه ثابت شود درآمد شغلی بوده است. اما در کشور ارسال‌کننده (مثلاً اروپایی که پول را فرستاده) ممکن است قوانین مالیاتی وجود داشته باشد. بهتر است مبلغ و علت ارسال شفاف باشد. به عنوان مثال اگر در اروپا زندگی می‌کنید و والدینتان پولی برای شما می‌فرستند، در کشور محل اقامتتان قانون مالیات بر هدیه را بررسی کنید.

معمولاً مبالغ محدودی در سال معافند و بالاتر از آن را باید گزارش کرد. در حواله شرکتی نیز، اگر پول در چارچوب تجارت باشد، مالیات در قالب سود شرکت محاسبه می‌شود و جای نگرانی نیست چون امر طبیعی کسب‌وکار است.

سوال 8: چطور می‌توانم مطمئن شوم حواله‌ام به ایران به دست خانواده‌ام می‌رسد؟
پاسخ: حتماً از خدمات صرافی‌های بین‌المللی معتبر استفاده کنید که در ایران نماینده رسمی دارند. این صرافی‌ها مجوز بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران را نیز دارند و پاسخگوی امانت مردم هستند. از افرادی که در شبکه‌های اجتماعی با قیمت کمتر تبلیغ می‌کنند دوری کنید. پس از واریز پول در مبدأ، از صرافی رسید یا کد پیگیری بخواهید. معمولاً در همان روز یا حداکثر ۱-۲ روز کاری بعد، خانواده شما باید بتوانند مبلغ را دریافت کنند. در صورت تأخیر، پیگیری کنید و از وضعیت حواله مطلع شوید. به طور خلاصه اعتماد به یک صرافی خوش‌نام + دریافت رسید و پیگیری = اطمینان از تحویل.

سوال 9: مدت زمان لازم برای واریز حواله چقدر است؟
پاسخ: بستگی به نوع حواله دارد. اگر حواله شخصی فوری (مثلاً وسترن یونیون) باشد، ظرف چند دقیقه تا چند ساعت قابل دریافت است. حواله سوئیفت شخصی یا شرکتی معمولاً ۳ تا ۵ روز کاری زمان می‌برد تا وجه در حساب مقصد بنشیند. البته عوامل بانکی و تعطیلات ممکن است این زمان را کمی افزایش دهند. اگر بعد از یک هفته کاری پول به دست گیرنده نرسید، حتماً با بانک/صرافی که فرستادید تماس بگیرید تا وضعیت را ردیابی کنند.

سوال 10: آیا برای حواله شرکتی حتماً باید شرکت ثبت‌شده داشته باشم؟
پاسخ: بله، حواله شرکتی تنها از طرف اشخاص حقوقی (شرکت‌ها، موسسات و سازمان‌ها) قابل انجام است. اگر شما فردی عادی هستید و شرکت ندارید، نمی‌توانید به اسم حواله شرکتی مستقیم اقدام کنید. در این حالت یا باید از یک شرکت واسط کمک بگیرید یا به ناچار حواله را شخصی بفرستید. برخی صرافی‌ها سرویس‌هایی ارائه می‌دهند که پول شما را به حساب شرکتی خودشان منتقل می‌کنند و سپس از آنجا به شرکت مقصد حواله می‌کنند (به نوعی واسطه شرکتی می‌شوند). اما خود شما بدون شرکت، امکان صدور حواله رسمی شرکتی را نخواهید داشت.